Ürdün’ün güneyindeki Kerak kentinde, Osmanlı Sultanı II. Abdülhamid zamanında inşa edilen “rüştiye mektebi”, 123 yıldır eğitim hizmeti veriyor.
Kerak’ın tepelik bir bölgesinde yer alan 1899’da inşa edilen tarihi yapı, ihtişamıyla on yıllardır faaliyet gösteriyor. Tarihi okul, seçkin mimarisiyle o dönemde inşa edilen rüştiye mekteplerinden de ayrılıyor.
Osmanlı’da ortaöğrenim amaçlı inşasına 1893’te başlanan ve 1899’da tamamlanan tarihi binada, hala Kerak Ortaokulu adıyla eğitim veriliyor. Öğretmen ve idareci odaları ile 14 sınıftan oluşan 2 katlı ve yaklaşık 2 bin 500 metrekarelik tarihi binada 230 öğrenci eğitim görüyor.
İhtişamlı binada, Osmanlı arması ve 1922 yılına ait arşiv niteliğinde bir ziyaretçi kaydı da bulunuyor.
Taş yapı okulun inşaatında çevre ve doğa uyumunun dikkate alındığı, güneş ışığının pencerelerden girebileceği şekilde planlandığı için daha uzun ömürlü ve bu özelliğiyle uzun saatler kesintisiz eğitime devam edebildiği belirtiliyor.
“100 yıllık arşivi var”
Kerak Ortaokulu Müdürü Salah eş-Şimaliye, yaptığı açıklamada, Ürdün’deki “okulların anası” olarak kabul edilen eğitim yuvasının, Osmanlı Devleti döneminde toplumsal bir çabayla inşa edildiğini, o dönemde ortaöğretimin (rüştiye) yanı sıra ilköğretim (sıbyan) bölümünün de bulunduğunu söyledi.
Okulun, Ürdün Devleti’nin kuruluşundan en az 30 yıl önce yapıldığına dikkati çeken Şimaliye, “(Kerak’taki) Okul siyasi, askeri ve teknik gibi çeşitli alanlarda devletin (Ürdün’ün) inşasına katkıda bulunan liderler kazandırdı.” şeklinde konuştu.
Şimaliye 14 derslik, bilgisayar ve fen laboratuvarları ile bir kütüphanenin bulunduğunu okulda, 50 bin belgenin yer aldığını bunlardan 4 bin 500’ünün Ürdün Kraliyet Dokümantasyon Merkezi ve Eğitim Bakanlığı iş birliğinde arşivlendiğini kaydetti.
Okulun arşiv yetkilisi Nizar el-Mecali de “Okulun 100 yıl öncesine giden bir arşivi bulunuyor. Arşiv, 5 Ürdün başbakanının orada öğretmenlik yaptığını veya öğrenci olduğunu belgeliyor.” ifadelerini kullandı.
Özgün mimarisiyle en eski okullardan biri
Amman’daki Yunus Emre Enstitüsü (YEE) Müdürü Cengiz Eroğlu da “Kerak’taki rüştiye mektebi, bölgedeki en eski okullardan biridir ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmiştir, ancak kendine özgü mimari üslubuyla yapısal olarak diğerlerinden farklılık arz ediyor.” dedi.
Yapının uzun yıllar sapasağlam ayakta kaldığını bunun da bir eğitim kurumuna verilen değeri ortaya koyduğunu vurgulayan Eroğlu, mevcut haliyle de eğitim öğretime uygun olduğunu ancak periyodik bakımının yapılması gerektiğini dile getirdi.
Kerak’taki okulun Ürdün’deki ikinci rüştiye mektebi olduğunu, bölgedeki ilk rüştiye mektebinin İrbid’te açıldığını aktaran Eroğlu, Kerak’taki okulun o dönemde halkın ve yönetimin elbirliğiyle inşa edildiğini anlattı.
“İslam dünyasının ana mirası listesine dahil edildi”
Öte yandan İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) bünyesindeki İslami Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (ISESCO), okulu, İslam dünyasındaki miras alanlarının ana listesine dahil etti. Bu vesileyle 25 Ekim’de resmi kutlama yapılacak.
Kerak İl Meclisinin eski üyesi ve Mute Üniversitesi Sosyoloji Bölümünden Prof Dr Hüseyin Muhadin, ISESCO’nun kararının, okulun değerini teyit ettiğini vurgulayarak, okulun Osmanlı dönemindeki yapı esas alınarak, Ürdün yönetimi tarafından restore edildiğini kaydetti.
Ürdün bölgesi, 1516’dan 1918’e kadar Osmanlı Devleti’ne bağlı Şam vilayetinin sınırları içinde yer alıyordu.
İrbid ve Kerak’taki rüştiye okulları ve başkent Amman’daki Vadi es-Sürur okulunun yanı sıra, Ürdün’ün çeşitli vilayetlerinde 1899 ila 1923 yılları arasında inşa edilen ve tarihi özelliği bulunan 15 civarında okul bulunuyor.
Sultan Abdülmecid döneminde inşa edilen rüştiye mektepleri, Sultan II. Abdülhamid döneminde Ortadoğu’da geniş alanlara yayıldı.
