Bursa’nın İznik ilçesinde milattan sonra 2’nci yüzyılda inşa edilen İznik Roma Tiyatrosu turizme kazandırılıyor.
Bursa Büyükşehir Belediyesi’nden yapılan açıklamaya göre, Makedonya Kralı Büyük İskender’in kumandanlarından Antigonius Monophthalmos tarafından milattan sonra 316’da kurulan İznik, Bithynia, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetinin izlerini hala belirgin olarak taşıyor.
2015 yılından bu yana Bursa Büyükşehir Belediyesinin sponsorluğunda kazı çalışmalarının sürdüğü ilçedeki tiyatro da Roma dönemine ait Anadolu’nun ayakta kalan en görkemli eserleri arasında bulunuyor. Düz bir alana inşa edilerek tonozlarla yükseltilmesi nedeniyle mimari açıdan Türkiye’deki tek örnek olan tiyatronun, Roma İmparatoru Trajan tarafından Bithynia Valisi olan tarihçi ve yazar Plinius’a yaptırıldığı biliniyor.
Bir dönem gladyatör dövüşlerine de ev sahipliği yapan tiyatro, Hristiyanlığın ardından tiyatronun yasaklanmasıyla dini alan olarak kullanıldı. 358, 362 ve 368 yıllarındaki büyük depremlerde zarar gören ve onarılan yapı, İznik’in savunulması için feda edilirken tiyatrodan sökülen parçalar surların güçlendirilmesinde kullanıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle ilk olarak 1980 yılında çalışmaların başladığı Roma Tiyatrosu’ndaki kazılar, Büyükşehir Belediyesinin devreye girmesiyle 2015 yılından itibaren Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nün başkanlığındaki ekip tarafından sürdürülüyor. İznik Müze Müdürlüğünün başkanlığında yapılan kazılara Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aygün Ekin Meriç başkanlık ediyor.
“Bütün katmanlarını bir yapıda görmek mümkün olacak”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Doç. Dr. Meriç, tarihi kayıtlara göre Roma Tiyatrosu’nun 2’nci yüzyılda yapıldığını belirtti. Yapılan kazılarda milattan önce 6’ncı yüzyıla kadar inen Ion Kolonizasyonu dönemine ait seramikler bulduklarını ifade eden Meriç, şunları aktardı:
“Tiyatro yapılmadan önce de burada yaşamın varlığı tespit edilmiş oldu. Burada sadece tiyatro yok. Öncesi, sonrası var, kilise var, 8 tane Osmanlı çini fırınımız var. Ben burayı İznik’in höyüğü olarak görüyorum. Milattan önce 6’ncı yüzyıldan milattan sonra 17’nci yüzyıla kadar geçen bir aşamada sürekli bir kullanımı var bu alanın.
Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla restorasyon yapıldı ve uygulaması da tamamlandı. Bu yıl sonuna kadar projenin bitmesi ve tiyatronun ziyarete açılması planlanıyor. Bu projeyle İznik’in bütün katmanlarını bir yapıda görmek mümkün olacak. Girdiğinizde önce tiyatroyu, sonra dini kullanım evresini göreceksiniz. Buradaki kilise yapısını, çini fırınlarını göreceksiniz. Tiyatro, İznik’in bütün tarihsel sürecini göstermesi bakımından da çok önemli. İnsanlar artık tiyatroya gelecekler, gezecekler. Arkada bizim yaptığımız tiyatro çevresindeki kazılarımızı da görecekler.“
“İznik’in asıl çekim merkezi burası olacak”
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş da İznik Belediye Başkanı Kağan Mehmet Usta ile tarihi İznik Roma Tiyatrosu’nda devam eden çalışmaları inceledi.
Uygulamaları tamamlanma aşamasına gelen restorasyon projesi hakkında Doç. Dr. Meriç’ten bilgi alan Aktaş, Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca onaylı proje kapsamında çalışmaların sürdüğünü hatırlattı. Aktaş, İznik Roma Tiyatrosu projesinde mevcut oturma basamakları, sahne bölümü ve diğer yapı kalıntılarının olumsuz müdahale ve eklentilerden arındırıldığına işaret ederek şunları kaydetti:
“Uzun yıllardır İznik turizmine kazandırılmaya çalışılan Roma Tiyatrosu’nda yerli ve yabancı turistlerin alanı gezmesine yönelik gezi güzergahı oluşturuldu. Oturma basamaklarının üst kısmında yer alan seyir platformu oluşturuldu ve alanın net bir şekilde izlenebilmesi sağlandı. Dondurma işlemleri, derz çalışmaları, seyir platformu ve gezi rotasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Aralık ayına kadar çalışmaları bitirmeyi hedefliyoruz. Ziyaret açısından Türkiye’deki en iddialı amfitiyatrolardan bir tanesi olacak ve İznik’in asıl çekim merkezi burası olacak. Sadece İznik ve ülkemiz için değil insanlık adına yapılmış bu çok güzel yatırımı bütün dünyayla buluşturmanın heyecanını yaşıyoruz.”
