Şanlıurfa’nın Harran ilçesindeki tarihi Ulu Cami kalıntılarında kazı çalışmaları devam ediyor, Çalışmalarda 101 ayak ve sütun ile mimari yapı gün yüzüne çıkarıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığının finansmanı, Şanlıurfa Müze Müdürlüğü koordinasyonunda Türk Tarih Kurumu, Şanlıurfa Valiliği ve Harran Kaymakamlığı desteğiyle gerçekleştirilen kazıları Harran Ören Yeri Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önal yönetiyor.
Milattan önce 6 binli yıllardan bu döneme kadar kesintisiz yerleşim yeri olan ve bir dönem Asurlular ile Emeviler’e başkentlik yapan tarihi bölgede gerçekleştirilen çalışmaların, bilim tarihi açısından büyük öneme sahip olduğunu ifade eden Önal, aynı zamanda Harran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nün de başkanı.
Harran Ulu Cami’nin milattan sonra 744-750’de Emeviler döneminde Halife 2’nci Mervan tarafından yaptırıldığını belirten Önal, yaklaşık 800 yıl önce ise Moğol istilası sırasında Harran Ulu Cami’nin yağmalanarak yıkıldığını ancak doğu cephesi, mihrabı, şadırvanı ve minaresinin büyük bölümünün ise ayakta kaldığını hatırlattı.
Anadolu’nun en eski ve görkemli camilerinin başında gelen kutsal mekandaki kazı çalışmalarına yoğunlaştıklarını vurgulayan Önal, şöyle devam etti:
“Ulu Cami’de cemaatin namaz kıldığı yerde kazı çalışmalarımız yoğunlaştı. Bu çalışmalar neticesinde caminin tavanını taşıyan taş ayaklar, sütunlar, mimari yapısı ve eğitim odaları görünür oldu. Kazı çalışmasından önce yüzeyde tespit edilen taş ayak ve sütun sayısı 54 adet iken şu an 101 taneye ulaştı. Büyük oranda caminin iç kısmının kazı çalışması tamamlandı. Bu cami tarihte çok önemli, 8 bin kişinin aynı anda namaz kıldığı devasa bir camidir. Türkiye’mizin en eski, en büyük anıtsal camisidir. Dolayısıyla zaten bu proje kapsamında restorasyonla birlikte ziyaretçi güzergahı da yapılacak. Bilgi panoları, bilgi levhaları, gezi güzergahı ve Harran’a gelen turistler ve ziyaretçiler bu görkemli anıtsal caminin içine de girip buradaki mimari eserleri görecekler.”
Önal, 100 çarpı 100 ebadında olan caminin iç kısmında yaklaşık 2 buçuk metrelik kültür katı bulunduğunu belirtti.
Kazı çalışmalarıyla taş ayaklar, sütunlar, konik başlı sütunlar ve pembe mermer tamburların ortaya çıktığını anlatan Önal, “Büyük oranda taş ayaklar ve sütunlar belli oldu. Şu an 101 tane taş ayak ve sütun var. Kazıdan önce 13 tane sütün yeri tespit ediliyordu ama kazıdan sonra bu kültür katı kalıntısı kaldırıldıktan sonra 69 sütun ve 32 ayak olduğu tespit edildi. Bu sütün ve ayaklar kemeri taşıyordu, kemer de ahşap tavanı taşıyordu. Onun da üzerinde bazalikal yapıda kırma 4 çatı vardı. Cami ise ahşap tavana sahipti.” diye konuştu.
