Çağın ruhuyla harmanlanmış bir İslam mimarisi: Eğitim Şehri Camisi

Katar’ın başkenti Doha’da bulunan “Eğitim Şehri Camisi”, modern mimarisi, farklı tasarımı ve etrafını saran zeytin ağaçlarıyla göz kamaştırıyor. Hamad Bin Khalifa Üniversitesi İslami Araştırmalar Fakültesi’ne bağlı cami, zarif mimarisiyle göze hitap ederken ilim ve ibadet için de hem güzel hem de konforlu bir ortam sunuyor.

Açılışı 2015 yılında gerçekleştirilen oval şekildeki beyaz caminin modern bir üslupla biçimlendirilmiş iki minaresi bulunuyor. İslam’ın şartlarını temsil eden 5 sütun üzerine kurulan ve 35 bin metrekarelik bir alana inşa edilen caminin içerisindeki bölümler ise sarmal planıyla birbirine bağlanıyor.

“Eğitim Şehri” adı verilen bölgede yer alan bu görkemli cami, her birinde Kur’an-ı Kerim’den ayetler bulunan ve İslam’ın 5 şartını temsil eden 5 büyük sütunu ile dikkati çekiyor.
Caminin Mekke’nin bulunduğu yönü gösteren iki minaresinde ise sülüs hattıyla kabartma şeklinde yazılmış Kur’an-ı Kerim ayetleri yer alıyor.

Hem cami hem de eğitim merkezi

Katar, geçmişle harmanlayarak ortaya koyduğu modern mimari yapılarıyla çağın gereklerine uygun ve kültürüyle uyumlu eserler ortaya koyuyor. Bu vizyondan yola çıkarak tasarlanan “Eğitim Şehri Camisi”, İslam mimarisinin büyüklüğünü ortaya koyuyor. Yapı hem eğitim merkezi hem de cami olarak kullanılıyor.

Cami ve eğitim merkezinin mimarı Ali Manjira ve eşi Yavars Bravo

Cami iki mimar Ali Manjira ve eşi Ada Yavars Bravo tarafından tasarlandı. Manjira’nın farklı Müslüman toplumlar hakkında derin bir anlayışa sahip olması onun manevi duyguları koruyan ve aynı zamanda yeni fikirleri benimseyen eşsiz bir eser ortaya çıkarmasını sağlamış.

Eğitim Şehri Camisi plan şeması spiral biçiminde etüt mekanlarından, fakülte bürolarından camiye doğru evriliyor. Ayrıca dört bahçesi ve orta kısmında bir kaligrafi avlusu bulunuyor. Sınıflar ve dış cephelerde ise Kur’an-ı Kerim’den ayetler bulunuyor.

Yapının genel şeklinde Osmanlı padişahlarının nesiller boyu ufak değişikliklerle kullandıkları, zaman zaman sarıklı bir insanı da simgeleyen, üzerinde üç tuğun yer aldığı mühürden esinlenilmiş.

Minareler ve Kur’an’da bahsi geçen 4 nehir

Iraklı mimar ve hattat Taha el-Hiti tarafından tasarlanan 90 metre uzunluğundaki minareler ise ziyaretçilerin inanç ve mana derinliğine dalmalarını sağlıyor. İslami Araştırmalar Fakültesi binasını Eğitim Şehri Camisi’ne bağlayan birçok yolun bulunması ise tüm ilimlerin temelde İslam’dan kaynaklandığını sembolize ediyor.

Eğitim Şehri Camisi, İslam ile modernite arasındaki uyumu gözler önüne sererken her kesimden insanı İslam’ı öğrenmeye davet etmeyi amaçlıyor. Cami aynı anda yaklaşık 1800 kişinin namaz kılabileceği kapasiteye sahip olmakla birlikte yanı başındaki bahçede, “Allah’a karşı gelmekten sakınanlara söz verilen cennetin durumu şöyledir: Orada bozulmayan su ırmakları, tadı değişmeyen süt ırmakları, içenlere zevk veren şarap ırmakları ve süzme bal ırmakları vardır.” şeklindeki Muhammed Suresi 15. ayete atfen 4 adet su kanalı bulunuyor.

Kur’an-ı Kerim Botanik Bahçesi

Komplekste, Kur’an-ı Kerim’de adı geçen bitkilerin yanı sıra Katar’ın yerel bitkilerinin de yer aldığı “Kur’an-ı Kerim Botanik Bahçesi” bulunuyor. İslam sanatını ve mimarisini yansıtmak üzere tasarlanan bu bahçeyle, dünyanın dört bir yanından getirilen çeşitli bitkilerin uyumu, yaşatılması ve korunması amaçlanıyor.

Camiye ev sahipliği yapan Hamad Bin Khalifa Üniversitesi bünyesindeki Katar İslami Araştırmalar Fakültesi, 2017 yılında Eğitim Binaları, Kültürel Mimari ve Kurumsal Mimari alanında Amerikan Mimarlık Ödülü’nü kazandı.

Ayrıca 2016 yılında İngiliz Mimarlık Kraliyet Akademisi (RIBA) tarafından uluslararası ödüle layık görüldü. Katar İslam Araştırmaları Fakültesi, 2015 yılında Singapur’da düzenlenen Dünya Mimari Festivali’nde de En İyi Dini Bina ödülünü kazandı.