İstanbul Boğazı’nın iki yakasını süsleyen, masmavi sularda kırmızıya çalan doğal aşı boyalı yalılar, geleneksel mimariyi modernleşmeye rağmen koruyor.
“Boğazın incileri” olarak bilinen yalılar, İstanbul’un sivil mimari mirası içinde kültürel değeriyle öne çıkıyor.
Aşı boyası, Osmanlı döneminde demir cevherinden elde edilerek ahşap yapılarda kullanıldı. Çengelköy, Vaniköy, Arnavutköy ve Kandilli gibi semtlerdeki yalılar bu özelliği hâlâ taşırken, bazı yapılar restorasyon sonrası orijinal renklerini kaybetmiş durumda.
İstanbul Medipol Üniversitesi’nden Doç. Dr. Zeynep Emel Ekim’e göre aşı boyası, sıcak, soğuk ve nemden koruma özellikleriyle bilinir.
Paleolitik Çağ’dan bu yana kullanılan doğal boya, mimaride hem estetik hem de koruyucu bir rol oynar. Günümüzde, zahmetli uygulaması nedeniyle yerini sentetik boyalara bıraksa da İstanbul’daki Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı, Kont Ostrorog Yalısı ve Sadullah Paşa Yalısı gibi bazı yalılar hâlâ bu boya ile korunuyor.
Ancak, Ekim’e göre İstanbul artık geleneksel ahşap dokusunu büyük ölçüde kaybetmiş durumda. Geleneksel yöntemlerin yaşatılması gerektiğini vurgulayan Ekim, restorasyonlarda özgün boyanın kullanımına özen gösterilmesi gerektiğini belirtiyor.
