İzmir Arkeoloji Müzesi uzmanları tarafından Phokaia Antik Kenti’ndeki yaklaşık 2 bin yıllık antik yolun restorasyon çalışmalarında sona gelindi. Foça ilçesi Atatürk Mahallesi’ndeki eski mezarlık olarak bilinen bölgede 2021 yılında başlatılan temizleme, düzenleme ve restorasyon çalışmaları sürüyor.
Roma Dönemi’nde Phokaia Antik Kenti’nin ana yollarından biri olan 600 metre uzunluğundaki taş döşeli yol, aslına uygun halde bakımdan geçirilerek restore ediliyor. Antik yolun, her iki tarafında Osmanlı İmparatorluğu döneminde 16. yüzyıldan itibaren oluşturulan mezar yerleri de temizlenip düzenlenerek ziyarete hazır hale getiriliyor.
Antik yoldaki çalışmalar
İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürü Cengiz Topal, Foça’daki eski mezarlığın 1970’li yılların sonuna dek kullanıldığını söyledi. Alan içinde Roma Dönemi’nden kalma izlerin bulunduğuna işaret eden Topal, şu bilgileri verdi “Alan içinde Roma’dan kalma yaklaşık 600 metre uzunluğunda bir yol var, taş döşeli. Onun her iki tarafında 1510’lu yıllardan itibaren oluşturulmuş bir mezarlık var. Yolun her iki tarafına da 1510 tarihinden itibaren gömü yapılmış ve bu dönemi yansıtan, yaklaşık bu 500 yıllık süreci yansıtan mezar taşlarını periyodik olarak görebiliyoruz. En eskiden yeniye doğru her dönemde kullanılan motifleriyle yazı karakterleriyle ayrı ayrı görebiliyoruz.”
Topal, geçen yıl başlatılan proje kapsamında öncelikle antik yol çalışmalarını ele aldıklarını aktardı. Yolun, Phokaia Antik Kenti’ndeki ana yollardan biri olduğunu kaydeden Topal, “Yolun hemen bitiminde kaynaklara göre bir gymnasium var. Dolayısıyla kent içindeki erişim yollarında biri. Kenarlarında belli bir yüksekliğe kadar korunmuş olan tahkimat duvarları var. Biz bu duvarları kısmen şevi engelleyecek şekilde yeniliyoruz.” diye konuştu.
Tümülüs ve çevresindeki Osmanlı mezarlığı
Topal, antik yolun çevresindeki mezar taşlarını da düzenli hale getirdiklerini anlatarak, “Mezar taşlarını bulundukları yerden kaldırıp kırıklarını giderip düzgün ve temiz şekilde ziyarete açık hale getireceğiz.” dedi.
Bölgede “bir mezar ya da mezarlık içeren, toprak yığılarak oluşturulmuş tepecik” olarak adlandırılan tümülüs izlerine de rastladıkları bilgisini paylaşan Topal, şunları kaydetti “Ziyaretçiler Roma sürecinden itibaren hem antik yolu hem de 500 yıllık Osmanlık tarihindeki mezar taşlarını görebilecek. Alana baktığımızda hemen güney tarafında tümülüs yapısını coğrafi yapıdan anlayabiliyoruz. Çevresinde o alanda yapılmış düzenleme, basit kazı çalışmaları ile tümülüsün varlığı hemen hemen saptanmış durumda.”
Topal, farklı dönemlere ait mezarlıkların üst üste kurulmasının tesadüf olmadığını dile getirerek, alanın kültürlerin buluşma yeri olduğuna işaret etti. Cengiz Topal, projenin 2 yıl içinde tamamlanmasını planladıklarını, çalışmalar sona ermeden de mezarlığın ziyaret edilebileceğini sözlerine ekledi.
