Balkan coğrafyasının en tanınan ve bilinen lezzetlerinden böreğe ilişkin, “Etli mi olur yoksa etsiz mi?” tartışması tazeliğini korurken, yıllardır bölgede bu soruya cevap aranıyor.
Bosna Hersek’te “Boşnak böreği” olarak kalıplaşan tarif için “Kesinlikle etli olur” denirken, Karadağ ve Hırvatistan’da ise “Yufkanın içerisine ne konulursa konulsun börek olur” tezi savunuluyor.
Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da tarihi Başçarşı’da havadaki keskin börek kokusu ziyaretçileri karşılarken, her 10 adımda “Börekçi” tabelasıyla karşılaşmak mümkün.
Turistlerin “Boşnak böreği” yemek için hususi olarak geldiği Bosna Hersek işin sırrını çözmüş gibi görünüyor. Bosna Hersek’te yufkaya sarılmış ete “börek” denirken, peynir, patates, ıspanaklı olan yufka için yerel dilde özel isimler kullanılıyor.
Börek ustası Mediha Eskic,, 25 yıldır bu işle uğraştığını ve böreğin kesinlikle etli olduğunu ifade ederek, “Böreğin de kuşbaşılı, tavuklu veya kıyma-patates karışımı çeşitleri var ama neticede hepsi et.” dedi.
Börekçi Muamer Beciri de babadan kalma dükkânlarının 65 yıldır çalıştığını belirterek, “Üçüncü kuşak börekçiyim. Bizde börek ‘börektir’ ve etlidir.” diye konuştu.
Karadağ’da börek etsiz de olur
Karadağ’ın başkenti Podgorica’daki en tanınmış börekçilerden Fetah Mahmutovic de “Podgorica böreği”nin meşhur olduğuna işaret ederek, “Bu topraklarda börek bölgelere göre farklılık gösteriyor. Kuzey Makedonya, Kosova, Bosna Hersek farklı yapar. Havanın soğuk olduğu yerlerde yağlı börek yaparız.” ifadesini kullandı.
Karadağ’da yufkanın ince açıldığına dikkati çeken Mahmutovic, “Bizde etlinin yanı sıra peynirli, ıspanaklı ve patatesli olan da börektir.” şeklinde konuştu.
Mahmutovic, böreğin yalnızca etli olduğunu sadece Bosna Hersek’in savunduğunu söyleyerek, kardeşinin havuçlu, sucuklu, pırasalı ve zencefilli börek de yaptığını aktardı.
Karadağlı börekçi, hayattaki tek sıkıntının bu soruya cevap bulmak olması temennisinde bulundu.
Hırvatistan’da yufkaya ne sarılırsa börektir
Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’deki Merak Börekçisi’ni işleten Amela Jasarevic ise böreğin etli olduğunu ifade ederek, “Etli olan börektir, ‘gerisi börekçik’. Börek etle eş anlamlıdır. İşin içine patates girse bile yanında kıyma vardır. Yine sarımsağa da kıyma eşlik eder.” değerlendirmesinde bulundu.
Ancak Hırvatistan’da “yufkanın içine ne sarılırsa sarılsın börektir” anlayışının olduğunu vurgulayan Jasarevic, bu yanlış anlamayı çözmek için mücadele verdiğini belirtti.
Jasarevic, kendisinin Bosna Hersek mantığıyla hareket ettiğini dile getirerek Bosna Hersek’te de böreğin etli olduğunu yineledi.
Yerel dilde “burek” şeklinde kullanılan börek kelimesi Balkanlara Osmanlı’dan kalan bir miras olarak bilinirken, bu lezzeti etli veya etsiz her çeşidiyle yiyenlerin tadı damağında kalıyor.
